احمد جام، از افسانه تا حقیقت
Authors
abstract
شیخ احمد جام در میان نامداران صوفیه، بیش از دیگران، زندگی و شخصیّت اش با افسانه ها و حکایات عجیب گره خورده است. نویسندگان مقامات با نقل افسانه ها و روایت های شگفت و انتساب صفاتی چون خُم شکنی و تعصّب و تشدّد در امر به معروف و نهی از منکر و شکستن چنگ و چغانه، چهرۀ شیخ جام را چنان ترسیم کرده اند که دلخواه ایشان بوده است و کاری به آن نداشته اند که او خود چه می اندیشیده و در قاموس ذهن و اندیشه و سلوک وی چه می گذشته است. کمبود پژوهش در خصوص اندیشه ها و شخصیت اصیل احمد جام ورای مقامات نوشته شده برای وی و افسانه های مندرج در آن ها از یک طرف، و قضاوت های نادرست و شتاب زدۀ برخی از عرفان پژوهان، بدون توجه به آثار شیخ از سوی دیگر، حاصلی جز بدنامی و تصوّر خودخواهی و انتقام جویی برای شیخ نزد معاصران نداشته است. این در حالی است که با یک نگاه اجمالی به آثار شیخ، می توان تا حد زیادی از انتساب چنین صفاتی به وی کاست و حتّی او را عارفی مشفق، مهربان و وارسته به شمار آورد. در این گفتار، پس از نقل دیدگاه ها و سخنان برخی از محقّقان معاصر دربارۀ شخصیت شیخ جام و اشاره به چند حکایت از مقامات ژنده پیل، کوشش شده در سه بخش «نگرش غیرمتعصّبانه»، «نگرش مشفقانه» و «نگرش روشن بینانه»، شخصیت حقیقی شیخ، آن گونه که در آثار و نوشته هایش تجلّی کرده است، معرّفی گردد.
similar resources
شیخ احمد جام و افسانه کرامات
شیخ احمد جام ازجمله عارفانی است که پیوند شخصیّت و زندگی وی با کرامات سبب شده است که چهره حقیقی و اندیشۀ وی در لایه هایی از خرافات و هاله ای از ابهام باقی بماند. علاوه بر این، کرامات منسوب به او موجب نوعی تناقض شخصیتی و اندیشه ای در وجودش شده است، چنان که فاصلۀ شیخِ جامِ تصویرشده در مقامات ژنده پیل تا شیخِ پدیدارشده در آیینه آثار او، همان فاصلۀ افسانه تا حقیقت است. این معمّاها و تناقضات در قلمرو شخصی...
full textخوانش نشانه شناسانه نقوش جام های مارلیک (نمونه موردی: جام گاو بالدار و جام افسانه زندگی)
ارزش باستان شناسانه جام های مارلیک که در سال 1340 شمسی در منطقه رودبار استان گیلان کشف شده بر کسی پوشیده نیست. هنر فلزکاری استفاده شده دراین آثار نشان نبوغ هنرمندان آن عصر را دارد. اما در مطالعات انجام گرفته بر روی این جامها به نقوش به کار رفته بر روی این جامها توجه ویژه ای نشده است. از آنجا که این نقوش دارای رمزگان تصویری بسیاری هستند، سوژه مناسبی برای خوانش این تصاویر بر اساس دیدگاه های مخت...
full textحقیقت و افسانه در مدل پورتر
علیرغم بحث ها و نوشته های اقتصاد دانان در خصوص رقابت در سطح ملی، هنوز نظریه جامعی که بتواند رقابت ملی را تشریح کند وجود ندارد. الماس گون پورتر یک مدل معروف در این خصوص است که سعی می کند جوابی را برای یک سؤال قدیمی پیدا کند که چرا ملت ها در صنایع خاصی مزیت رقابتی بدست می آورند. نتیجه تحقیق پورتر،الگویی بود از مزیت ملی که نقش محیط ملی را در ایجاد مزیت رقابتی صنایع و شرکت ها نشان می داد. این مقاله...
full textافسانه و حقیقت «بوی جوی مولیان»
در میان آثار بازمانده از رودکی قصیدة «بوی جوی مولیان آید همی/ یاد یار مهربان آید همی» شهرت خاصی دارد و در بسیاری از مآخذ تاریخی و ادبی دربارۀ این قصیده و علت انشای آن روایت‌های مختلفی آورده‌اند. شهرت این قصیده که در موطن شاعر، تاجیکستان، نیز بسیار محبوب است، مربوط به قرن ششم هجری و موقوف به کتاب چهار مقاله اثر نظامی عروضی است. حکایت نظامی عروضی دربارۀ این شعر را برخی تذکره‌نویسان بعدی ...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
مطالعات عرفانیجلد ۲۰۱۲، شماره ۱۶، صفحات ۲۱۷-۲۴۰
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023